Kiedy zmiana kwoty, jaką Zamawiający zamierza przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia, można uznać za znaczne nadużycie?

29 stycznia 2018, Bartosz Majda, Kancelaria,

Jednoznacznej odpowiedzi na postawione w tytule pytanie dostarcza  art. 86 ust. 3 ustawy Prawo zamówień publicznych o następującej treści: „Bezpośrednio przed otwarciem ofert zamawiający podaje kwotę, jaką zamierza przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia”.

Co ważne – kwota ta ma stanowić zabezpieczenie wykonawców przed nieuprawnionym unieważnieniem postępowania przez zamawiającego z powodu braku środków na sfinansowanie zamówienia

Na każdym z etapów postępowania o udzielenie zamówienia publicznego, zamawiającemu przysługuje inna możliwość zmiany wspomnianej kwoty w następujący sposób:

• przed otwarciem ofert

Zamawiający ma prawo do zmiany specyficznych warunków zamówienia nawet po wszczęciu postępowania. Oznacza to, że w sposób naturalny ulec zmianie może szacunkowa wartość zamówienia. Dopuszczalna jest zarówno sytuacja, w której ta ulegnie zwiększeniu, jak i sytuacja, w której ulegnie zmniejszeniu. Zamawiający powinien wówczas dokonać adekwatnej korekty kwoty, jaką zamierza przeznaczyć na realizację zamówienia.

• po otwarciu ofert

Zamawiający może dokonać błędnego oszacowania wartości zamówienia i po otwarciu ofert, może zdarzyć się sytuacja, że żadna z nich nie będzie jednocześnie spełniała specyficznych warunków zamówienia i mieściła się w kwocie, jaką zamawiający zamierza przeznaczyć na realizację zamówienia. W takiej sytuacji dopuszcza się możliwość zwiększenia jej do ceny najkorzystniejszej oferty.

Z powyższego wynika zatem, że po otwarciu ofert zamawiający nie może zmniejszyć kwoty, jaką zamierza przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia. Ustawodawca dał tym samym wykonawcą gwarancję, że w wyniku dowolnego postępowania na udzielenie zamówienia publicznego zostanie wybrana najkorzystniejsza oferta, nieprzekraczająca zadeklarowanej kwoty. Art. 86 ust. 3 PZP uniemożliwia więc unieważnienia postępowania z powodu nieposiadania środków na sfinansowanie zamówienia.

Przykładem postępowania, w którym Krajowa Izba Odwoławcza uwzględniła  zarzut dotyczący art. 86 ust. 3 ustawy PZP jest postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego pn.: „Modernizacja indywidualnych źródeł energii cieplnej lub elektrycznej w Gminie Januchowiec Kościelny”. Zamawiający zmienił kwotę, jaką zamierza przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia już po zapoznaniu się z wysokością cen w złożonych ofertach. Zdaniem Krajowej Izby Odwoławczej Zamawiający nie miał prawa do takiego postępowania.

Ważną informacją dla wykonawców, których dotknęło nadużycia przez Zamawiającego prawa do zmiany kwoty, przeznaczonej na sfinansowanie zamówienia, jest to, że odwołanie do KIO w tym zakresie powinno zostać złożone jak najszybciej od momentu dokonania przez Zamawiającego czynności. Błędem będzie zwlekanie do momentu, aż zamawiający dokona czynności wyboru najkorzystniejszej oferty, ponieważ minąć może termin na wniesienie odwołania (w przytoczonym przykładzie 10 dni), a wówczas odwołanie takie będzie odwołaniem spóźnionym.