Unieważnienie postępowania ze względu na wystąpienie „istotnych okoliczności”

12 sierpnia 2014, Kancelaria,

Wyrokiem z dnia 03 czerwca 2014 r. sygn. KIO 991/14 Krajowa Izba Odwoławcza uwzględniła odwołanie wniesione przez wykonawców przeciwko Generalnemu Dyrektorowi Dróg Krajowych i Autostrad.

Orzeczenie zapadło w następującym stanie faktycznym, który nie był podważany przez żadną ze stron: w wyniku przeprowadzenia postępowania o udzielenie zamówienia GDDKiA dokonał wyboru najkorzystniejszej oferty. Przedmiotem zamówienia były zaprojektowanie i rozbudowa Miejsc Poboru Opłat na płatnym odcinku autostrady. Tuż po wezwaniu wykonawców, zamawiający poinformował ich o tym, że postępowanie zostało unieważnione. W kolejnych pismach, zamawiający wskazał, iż podstawą był art. 93 ust. 1 pkt. 6 PZP, a konkretniej dokument określony przez niego jako decyzja Ministra Infrastruktury i Rozwoju Regionalnego (który okazał się być jedynie notatką służbową), na mocy której na przedmiotowym odcinku autostrady miał zostać wprowadzony elektroniczny system poboru opłat. W zaistniałej sytuacji, wykonawcy złożyli odwołanie do KIO.

Zasadniczą częścią omawianego wyroku było przeprowadzenie przez Izbę interpretacji art. 93 ust. 1 pkt. 3 PZP. Punktem wyjścia stał się ogólny charakter instytucji unieważnienia postępowania. KIO jasno wskazuje, iż jest to instytucja wyjątkowa wpostępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego, ponieważ stanowi dokładne przeciwieństwo zasadniczego celu postępowania, jakim jest wyłonienie wykonawcy, który złożył najkorzystniejszą ofertę i zawarcie z nim umowy. Z tego względu instytucja ta powinna być stosowana rozważnie a przesłanki jej zastosowania powinny być traktowane ściśle.

Dlatego też KIO szczegółowo analizuje przesłanki wynikające z art. 93 ust. 1 pkt. 6 PZP. Podsumowując szczegółowe rozważania Izby, można wyliczyć następujące przesłanki konieczne dla unieważnienia postępowania na tej podstawie:

1. Zmiana okoliczności, która spełnia następujące cechy:

• jest istotna – w interpretacji tego pojęcia Izba powołała się na wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 7 lipca 2011 r. sygn. I ACA 13/11, zgodnie z którą zmiana okoliczności jest istotna, kiedy jest znacząca oraz jest następstwem zdarzeń występujących bardzo rzadko, niezwykłych,
• ma charakter zewnętrzny względem zamawiającego, co oznacza, że jej charakter jest niezależny od samego zamawiającego – przykładowo może być to akt prawny wiążący zamawiającego i stanowiący źródło prawa,
• jest niezależna od zamawiającego, tzn. że nie tylko jest nią związany, ale także brał udział przy jej zaistnieniu – w przedmiotowej sprawie był to fakt, iż zamawiający wiedział o planach wprowadzenia elektronicznego systemu poboru opłat, a także zaproponował pewien wariant rozwiązania
• jest nieprzewidywalna – ocena tej przesłanki powinna nastąpić z uwzględnieniem zasad logiki i doświadczenia życiowego

1. Prowadzenie postępowania lub zawarcie umowy nie leży w interesie publicznym – przy tej okazji Izba zwróciła szczególną uwagę na fakt, iż interes publiczny jest czymś odmiennym i niezależnym od interesu ekonomicznego zamawiającego.

Wszystkie wskazane przesłanki powinny być zrealizowane kumulatywnie. Dopiero w takiej sytuacji unieważnienie postępowania na podstawie art. 93 ust. 1 pkt. 6 jest dopuszczalne.

Na marginesie rozważań odnośnie unieważnienia postępowania, Izba przypomina także o charakterze prawnym postępowania o udzielenie zamówień publicznych. Opierając się na obowiązującej linii orzeczniczej przypomina, iż celem norm zawartych w ustawie o zamówieniach publicznych jest zapewnienie ochrony interesu publicznego, przy czym powstanie i realizacja zamówienia publicznego następuje przy wykorzystaniu instrumentów cywilnoprawnych.