Kiedy zamawiający może zatrzymać wadium?

1 lipca 2014, Bartosz Majda,

Zgodnie z art. 46 PZP co do zasady zamawiający zobowiązani są do zwrotu pobranego wadium, chyba że spełniona zostanie jedna z przesłanek wskazanych w tym przepisie, a mianowicie:

1. jeżeli wykonawca w odpowiedzi na wezwanie, o którym mowa w art. 26 ust. 3 PZP, nie złożył dokumentów lub oświadczeń, o których mowa w art. 25 ust. 1 PZP, lub pełnomocnictw, chyba że udowodni, że wynika to z przyczyn nieleżących po jego stronie;
2. jeżeli wykonawca, którego oferta została wybrana:

• odmówił podpisania umowy w sprawie zamówienia publicznego na warunkach określonych w ofercie;
• nie wniósł wymaganego zabezpieczenia należytego wykonania umowy;
• zawarcie umowy w sprawie zamówienia publicznego stało się niemożliwe z przyczyn leżących po stronie wykonawcy

Nagminne jednak jest, że pomimo braku wystąpienia ww. przesłanek zamawiający nie dokonują zwrotu wadium, co jest działaniem nieprawidłowym.

W tym miejscu należy zwrócić szczególną uwagę na jednolitą linię orzecznictwa Sądu Najwyższego w tej sprawie. W wyrokach z ostatniego roku ukształtowany został pogląd, zgodnie z którym przyjmuje się, że zatrzymanie wadium jest możliwe w przypadku kumulatywnego spełnienia się następujących przesłanek:

1. wykonawca wcale nie składa wymaganych dokumentów (Por.: wyrok SN z dnia z dnia 14 marca 2013 r., sygn. I CSK 444/12)
2. brak złożenia dokumentów wynika z winy wykonawcy,
3. do przyjęcia zawinienia wykonawcy konieczne jest wykazanie jego całkowitej bierności, umyślności i celowości oraz nasilenie złej woli w nie podporządkowaniu się wezwaniu zamawiającego (Por.: wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 17 stycznia 2014 r., sygn. I ACa 1356/13 oraz wyrok SN z dnia z dnia 7 listopada 2013 r., sygn. V CSK 531/12)

W związku z powyższym, próby zatrzymywania przez zamawiających wadium w sytuacjach, gdy uznają oni, iż pomimo złożenia dokumentów wykonawca nie spełnia warunków udziału w postępowaniu, są działaniem zbyt daleko idącym i nieuzasadnionym. Co ważne – niekorzystne dla wykonawców oceny mogą być wielokrotnie wynikiem tego, że zamawiający nie dość jasno opisują stawiane przez siebie wymogi, których spełnianie przez wykonawcę winno wynikać ze złożonych dokumentów.

W związku z powyższym należy podkreślić, że w sytuacji nieuzasadnionego zatrzymania wadium w pełni zasadne i konieczne będą roszczenia wykonawców o ich zwrot.